کاخ توپکاپی استانبول کجاست

کاخ توپکاپی استانبول: شاهکار معماری عثمانی و جاذبه گردشگری بی‌نظیر

استانبول با داشتن بناهای تاریخی و معماری منحصربه‌فرد، یکی از زیباترین شهرهای گردشگری جهان است که هر ساله میلیون‌ها گردشگر را جذب می‌کند. کاخ توپکاپی (Topkapi Sarayi)، بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین کاخ جهان، از جمله برجسته‌ترین جاهای دیدنی استانبول به شمار می‌آید. این کاخ تاریخی، نمادی از عظمت امپراتوری عثمانی است و در قرن ۱۵ میلادی به‌عنوان اقامتگاه اصلی سلاطین عثمانی و مقر حکومت مورد استفاده قرار می‌گرفت. کاخ موزه توپکاپی تا قرن ۱۹ میلادی محل زندگی سلطان‌ها، درباریان و کنیزها بود و اکنون به عنوان یکی از مهم‌ترین آثار ملی ترکیه شناخته می‌شود. این مجموعه باشکوه در سال ۱۹۲۴، پس از تشکیل جمهوری ترکیه، به فهرست میراث ملی افزوده شد و هم‌اکنون به عنوان موزه‌ای تاریخی میزبان بازدیدکنندگان است.

مسیر دسترسی به کاخ توپکاپی استانبول

کاخ توپکاپی استانبول در منطقه تاریخی سلطان احمد، محله‌ای پر از بناهای کهن و معماری‌های منحصر‌به‌فرد، واقع شده است. برای دسترسی به این کاخ می‌توانید از وسایل نقلیه عمومی مانند مترو، تراموا یا اتوبوس استفاده کنید. کافی است خود را به یکی از دو ایستگاه "پارک گلخانه" یا "سلطان احمد" برسانید. با چند دقیقه پیاده‌روی از هر کدام از این ایستگاه‌ها، به‌راحتی به ورودی کاخ توپکاپی خواهید رسید.

تاریخچه کاخ توپکاپی استانبول

کاخ توپکاپی استانبول، یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های تاریخی شهر، به فاصله ۶ سال پس از فتح قسطنطنیه در سال ۱۴۵۳ توسط سلطان محمد دوم، نخستین پادشاه عثمانی، بر ویرانه‌های امپراتوری بیزانس ساخته شد. این کاخ که در اواخر دهه ۵۰ میلادی احداث گردید، از سال ۱۴۷۸ محل سکونت سلطان محمد دوم بود. در این مدت، او در قصر کوچکی در میدان بایزید ساکن بود که امروزه به دانشگاه استانبول تبدیل شده است.

پس از مرگ سلطان محمد، این کاخ مورد بازسازی و توسعه مکرر قرار گرفت و در طول چهار قرن امپراتوری عثمانی، محل حکمرانی حدود ۳۰ پادشاه بود. این کاخ با سبک‌های معماری مختلف از جمله اسلامی، عثمانی و اروپایی بازسازی شد و در دوره‌هایی بین هزار تا چهار هزار نفر در آن سکونت داشتند.

قصرتوپکاپی به عنوان بزرگ‌ترین کاخ زمان خود و یک مرکز مهم در دوران عثمانی، در طول تاریخ به‌عنوان نشانه‌ای از قدرت و شکوه امپراتوری عثمانی شناخته شده است.

کاخ توپکاپی استانبول، که در زمان ساخت خود با مساحت ۷۰۰ هزار متر مربع یکی از بزرگ‌ترین کاخ‌های جهان بود، به دلیل وسعت و عظمتش به شهری درون‌شهری بدل شده بود. دیوارهای این کاخ عظیم حدود پنج کیلومتر طول داشت و در زمان فستیوال‌ها جمعیتی برابر با ۱۰ هزار نفر به آن راه پیدا می‌کردند. امروزه، با توجه به تغییرات و توسعه‌های انجام شده، مساحت محوطه کاخ به ۸۰ هزار متر مربع کاهش یافته است.

در محوطه کاخ ، مکانی برای اجرای مجازات‌های سخت از جمله گردن زدن خطاکاران وجود داشت. این عمل توسط جلادانی کر و لال صورت می‌گرفت و به نوعی نشان‌دهنده درگیری‌های خونین و تلاش‌های پادشاهان عثمانی برای حفظ قدرتشان در طی چهار قرن سلطنت بود.

کاخ توپکاپی در سال ۱۹۸۵ به‌عنوان میراث جهانی یونسکو ثبت شد و امروزه به عنوان یکی از جاذبه‌های برجسته تاریخی و فرهنگی استانبول شناخته می‌شود.

معماری کاخ توپکاپی استانبول

این کاخ یکی از شاهکارهای معماری دوران عثمانی، به نمایش سه سبک معماری مستقل و منحصربه‌فرد می‌پردازد: کاخ بیرونی، کاخ درونی، و حرم‌سرا. این سه بخش، ساختاری پیچیده را به تصویر می‌کشند که زندگی خصوصی و عمومی شاهان را تفکیک می‌کند.

طرح اولیه کاخ توپکاپی شامل چهار حیاط متوالی است که هر کدام با دیوارهای بلند از یکدیگر جدا شده‌اند. هر حیاط هدف خاصی را دنبال می‌کند و به‌تدریج از حیاط اول تا سوم و چهارم، فضا خصوصی‌تر و رفت‌وآمد محدودتر می‌شود. این طراحی، نمادی از انزوا و حریم سلطنتی است که در دیگر آثار دوره عثمانی نیز مشهود است.

ساخت عمارت اصلی و دروازه سلطنتی (دروازه اصلی) در سال ۱۴۷۲ به پایان رسید و باروهای کاخ در دروازه دوم که متاثر از معماری قرون وسطی اروپا است، در سال ۱۴۷۸ تکمیل شد. ساختمان‌های باقی‌مانده از طرح اولیه عموماً کم ارتفاع و یک یا دو طبقه هستند و کاربرد آنها در طول قرن‌ها تغییر کرده است. این تغییرات باعث شده‌اند که سازه‌هایی با کارکرد نامشخص، به‌ویژه در حرم‌سرا، وجود داشته باشند.

ساختمان‌های خدماتی کاخ عمدتاً از سنگ و با گنبدهای بلند ساخته شده‌اند، در حالی که بناهایی که برای سکونت مورد استفاده قرار می‌گرفتند از ترکیب سنگ و چوب ساخته شده و گنبدهای آنها با لایه‌ای از سرب پوشیده شده است.

معماری کاخ توپکاپی استانبول

کاخ توپکاپی استانبول، یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های معماری عثمانی، با طراحی خاص و تزئینات منحصر به فرد خود به نمایش در می‌آید. باروهای این کاخ، به‌ویژه در دروازه دوم، تحت تأثیر معماری قرون وسطی اروپا قرار دارند و به شکوه و عظمت این اثر افزوده‌اند.

قسمت‌های داخلی و باغ‌های کاخ توپکاپی با جزئیات زیبایی چون آب‌نماها، حوض‌ها و فواره‌ها تزیین شده‌اند. باغ‌های کاخ شامل بخش‌های مختلفی از جمله "خانه شیرها" هستند که برای پرورش و تغذیه حیوانات طراحی شده‌اند. همچنین، باغ‌های توپکاپی دارای راهروهای سنگ‌فرش شده‌ای هستند که به زیبایی این مجموعه افزوده است.

کاخ توپکاپی به وضوح تحت تأثیر معماری کاخ ادیرنه (Edirne Palace) قرار دارد. هر دو کاخ به خاطر حیاط‌های وسیع و احاطه‌شده با بناها و دروازه‌ها مشهور هستند. کاخ ادیرنه، که پیش از انتقال پایتخت به استانبول، محل اقامت امپراتوری عثمانی بود، نمونه‌ای از شکوه و عظمت دوران عثمانی را به نمایش می‌گذارد.

بناهای کاخ توپکاپی در زلزله سال ۱۵۰۹ و آتش‌سوزی سال ۱۶۶۵ آسیب‌های جدی دیدند. با هر بازسازی و مرمت، بناهای جدیدی به مجموعه کاخ اضافه شده و باعث گسترش آن شده است. این تغییرات و تعمیرات باعث شده‌اند که کاخ توپکاپی به یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین کاخ‌های دوران عثمانی تبدیل شود.

بخش‌های مختلف کاخ توپکاپی استانبول

کاخ توپکاپی، با گذشت زمان و توسعه‌های تاریخی، به مجموعه‌ای پیچیده از ساختمان‌ها و حیاط‌ها تبدیل شده است که در مرکز آن‌ها حیاطی بزرگ و مرکزی قرار دارد.

حیاط اول کاخ توپکاپی

حیاط اول، که به‌عنوان حیاط بیرونی یا حیاط عمومی شناخته می‌شود، بزرگ‌ترین و تنها حیاط عمومی کاخ توپکاپی است. در دوران امپراتوری عثمانی، این حیاط به‌طور عمومی در دسترس بود و هر فرد غیرمسلح می‌توانست از طریق دروازه امپراتوری (سلطنتی) یا باب همایون وارد آن شود. این حیاط به‌عنوان یکی از شلوغ‌ترین و پرترددترین بخش‌های کاخ شناخته می‌شد و مکان مناسبی برای برگزاری مراسم و راهپیمایی‌ها بود.

در حیاط اول آثار و کارگاه‌های مختلفی از هنرمندان و صنعت‌گران توپکاپی، از جمله نجاران، خیاطان، خوش‌نویسان و دیگر اصناف، به‌جا مانده است. این حیاط که به‌نام حیاط سپاه نیز شناخته می‌شود، جایی است که از دروازه اول به بعد تنها پادشاه حق داشت با اسب عبور کند و تمامی دیگر افراد موظف بودند پیاده تردد کنند.

در حیاط اول کاخ توپکاپی، شما می‌توانید ترکیبی شگفت‌انگیز از سبک‌های معماری و تزیینات مختلف کاخ را مشاهده کنید. این حیاط، به‌ویژه به‌خاطر خرابه‌ها و بناهای تاریخی به‌جامانده از دوران بیزانس، ارزشمند است. برای مثال، کلیسای هاگیا ایرینه، که نمای آجری آن به دوران بیزانس برمی‌گردد، در این مکان واقع شده است. این کلیسا که در دوران امپراتوری عثمانی به‌عنوان اسلحه‌خانه و محل تعمیر اسلحه استفاده می‌شد، امروزه به‌عنوان محل برگزاری کنسرت‌ها و نمایشگاه‌های بین‌المللی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

علاوه بر هاگیا ایرینه، در این حیاط می‌توانید موزه باستان‌شناسی و مرکز ضرب سکه (Imperial Mint) را مشاهده کنید. همچنین، چندین فروشگاه هدیه نیز در این بخش از کاخ به چشم می‌خورند.

در این حیاط، دروازه نمادین سلام (یا درود) وجود دارد که معماری آن یادآور قلعه‌های قرون‌وسطایی اروپا با برج‌های نوک تیز و دیوارهای تاج‌دار است. از سوی دیگر، عمارت ایوان‌دار بزرگ با کاشی‌کاری‌های زیبا، تأثیر سبک معماری تیموری ایران را به نمایش می‌گذارد. این تالار طاق‌دار که از سه طرف محصور شده، احتمالاً برای مسابقات «جرید» (jereed)، نوعی ورزش سوارکاری سنتی ترکیه، مورد استفاده قرار می‌گرفته است و امروز مجموعه‌ای از سرامیک‌های امپراتوری ترکیه را در خود جای داده است.

حیاط دوم کاخ توپکاپی: مرکز اداری و برج عدالت

حیاط دوم کاخ توپکاپی، که به آن میدان دیوان نیز گفته می‌شود، به وسیله دروازه سلام به این بخش متصل می‌شود. این دروازه نمادین، به خاطر نیاز به سلام و درود از سوی هر کسی که وارد می‌شد، به این نام شناخته می‌شود. تنها سلطان و خادمان سلطنتی مجاز به عبور از این دروازه بودند.

حیاط دوم، مرکز اداری اصلی کاخ توپکاپی بوده و تنها بازدیدکنندگان رسمی و اعضای دادگاه به این فضا دسترسی داشتند. در این مکان، اعضای شورای وزیران به‌طور منظم در اتاقی گنبدی، که به نام تالار شورا معروف است، برای بحث و پیشبرد امور دولتی ملاقات می‌کردند. بیرون از این اتاق، شیر آبی به‌طور دائمی باز بود تا از شنیده شدن گفت‌وگوها از بیرون جلوگیری شود.

برج عدالت، بلندترین بنای کاخ توپکاپی، منظره‌ای کامل از کاخ را برای شاه فراهم می‌آورد. در حالی که وزیر اعظم جلسات دولتی را مدیریت می‌کرد، سلطان گاهی اوقات از طریق پنجره‌ای شبکه‌ای در اتاقی کوچک نزدیک به برج عدالت، به بحث‌های درون اتاق گوش می‌داد. هرچند شاه از این پنجره دیده نمی‌شد، اما حضور احتمالی او در جلسات همیشه مورد توجه بود.

فانوس نئوکلاسیک برج عدالت به‌طور نمادین حضور سلطان را نه تنها در دربار، بلکه در زندگی روزمره اهالی کاخ یادآوری می‌کرد و به شاه دیدی جامع از کاخ را ارائه می‌داد.

در حیاط دوم کاخ توپکاپی، علاوه بر اتاق شوراها، می‌توانید آشپزخانه و قنادی‌های کاخ را نیز مشاهده کنید که در حال حاضر میزبان مجموعه چینی‌های امپراتوری هستند. این بخش از کاخ، یکی از نقاط قوت نمایشگاه‌های کاخ توپکاپی است و گستره‌ای از اشیای ارزشمند تولید شده در کارگاه‌های کاخ، خریداری شده از بازار، هدایای مقامات خارجی و غنیمت‌های جنگی را به نمایش می‌گذارد.

در این حیاط همچنین خزانه خارجی قرار دارد که امروزه به نمایش سلاح‌های امپراتوری اختصاص یافته است. مجموعه چینی‌ها، با نمایش اشیای به‌دست آمده از چین و ژاپن، نمایانگر گستردگی امپراتوری عثمانی است. به‌ویژه سلادون (Celadon)، ظرف غذاخوری چینی که به‌خاطر باورهای قدیمی در مورد تغییر رنگ در صورت مسموم بودن غذا، اهمیت ویژه‌ای دارد. این باور به ترس شاهان عثمانی از ترور و تهدیدات غذایی مربوط می‌شود.

حیاط دوم به‌عنوان یکی از بخش‌های کلیدی کاخ توپکاپی، علاوه بر کاربردهای اداری، به‌عنوان مکان نمایش و حفاظت از اشیای قیمتی و تاریخی امپراتوری نیز شناخته می‌شود.

حیاط سوم کاخ توپکاپی: محل اقامت خصوصی و آثار مقدس

حیاط سوم کاخ توپکاپی با دروازه سعادت که به این مکان منتهی می‌شود، به‌عنوان بخش خصوصی و با اهمیت در مجموعه کاخ شناخته می‌شود. نام‌گذاری این دروازه به دلیل برگزاری جشن‌های بزرگ در این حیاط بوده است. ورود به این بخش تنها برای سلطان، اعضای خانواده، خادمان شخصی و افراد مورد تایید امکان‌پذیر بود. سایر بازدیدکنندگان تنها می‌توانستند به اتاق ملاقات دسترسی پیدا کنند و باید از آداب و رسوم خاص پیروی می‌کردند؛ از جمله عدم تماس چشمی مستقیم با سلطان و مکالمه با مترجم سلطنتی.

پیش از آنکه مراد سوم در قرن شانزدهم اقامتگاه خود را به حرم‌سرا منتقل کند، محل سکونت او در ساختمان آثار مقدس واقع در این حیاط بود. این ساختمان که به مخزن آثار اسلامی نیز معروف است، محل نگهداری اشیای ارزشمندی از جمله خرقه، شمشیر و کمان حضرت محمد (ص) است. این آثار پس از فتح سلسله مملوک در مصر و تحت سلطنت عثمانی‌ها در سال ۱۵۱۷ به‌دست سلیم اول جمع‌آوری شدند.

حیاط سوم علاوه بر داشتن آثار مقدس، دارای تالاری است که به‌طور دائمی افرادی در آن به خواندن قرآن مشغولند. در این بخش از کاخ، عکاسی از اشیای مقدس ممنوع است، تا حرمت این مکان و اشیای نگهداری شده حفظ شود.

خوابگاه خادمان سلطنتی که در حیاط سوم کاخ توپکاپی واقع شده است، بخشی از سلسله مراتب خادمان سلطنتی در امپراتوری عثمانی بود. این خادمان عمدتاً پسران مسیحی بودند که از طریق سیستم دوشیرمه (Devshirme system) به کاخ آورده می‌شدند. این سیستم به‌معنای «جمع‌آوری» یا «مالیات انسانی» در امپراتوری عثمانی بود که بر اساس آن، پسران خانواده‌های مسیحی به‌اجبار انتخاب و به عنوان پیاده‌نظام یا خدمه سلطنتی استخدام می‌شدند.

پسران باهوش و مستعد که پس از دریافت نام‌های جدید و گرویدن به اسلام، مسئولیت‌های جدیدی را به عهده می‌گرفتند، آموزش‌های دقیق و ویژه‌ای دریافت می‌کردند. این افراد به‌خاطر پیروی از شایسته‌سالاری در امپراتوری عثمانی، فرصت دستیابی به مقام‌های عالی و حتی وزارت اعظم را پیدا می‌کردند. بسیاری از آن‌ها پس از ۲۵ سال خدمت، آزاد شده و با دختری از حرم‌سرا یا دختر سلطان ازدواج می‌کردند.

امروزه، خوابگاه‌های سلطنتی این خادمان به بخشی از مجموعه‌های امپراتوری تبدیل شده است. به عنوان مثال، در برخی از این خوابگاه‌ها، پرتره‌های پادشاهان و کمد لباس‌های سلطنتی به نمایش گذاشته شده است. این نمایشگاه‌ها مهارت‌های هنرمندان و صنعت‌گران کاخ و تغییرات در تکنیک‌ها و مد را در طول زمان به تصویر می‌کشند.

جواهرات سلطنتی کاخ توپکاپی که در عمارت فاتح و در حیاط سوم این کاخ واقع شده، یکی از مجموعه‌های معروف و باارزش کاخ به شمار می‌آید. این مجموعه شامل خنجر زمردین توپکاپی و الماس قاشقچی (Kasikci) است، که با وزن ۸۶ قیراط، بزرگ‌ترین الماس تراشیده‌شده در جهان محسوب می‌شود. علاوه بر این، جاشمعی‌های بزرگ طلایی و نماد «جان مقدس تعمید‌دهنده» (St. John the Baptist) از دیگر اشیای ارزشمند موجود در این مجموعه هستند. نمایش جواهرات سلطنتی نشان‌دهنده ثروت و عظمت امپراتوری عثمانی است. به دلیل ارزش بالای این جواهرات، عکاسی در این بخش از کاخ ممنوع است.

کتابخانه سلطان احمد سوم، مرکز حیاط سوم کاخ توپکاپی، یکی از بخش‌های برجسته این مجموعه است. این کتابخانه با کاشی‌های نقاشی‌شده، پنجره‌های رنگی، و کرکره‌های منبت‌شده با عاج و صدف مروارید تزیین شده است. در قرن بیستم، مجموعه کتاب‌های این کتابخانه به مسجد «آقاس» (Aghas)، بزرگ‌ترین مسجد کاخ که در مجاورت آن قرار دارد، منتقل شد.

مجموعه کتاب‌های کاخ توپکاپی شامل کتاب‌های خطی کمیاب و نسخه‌های اولیه قرآن است که محققان می‌توانند در اتاق مطالعه مخصوص این کتابخانه مورد بررسی قرار دهند.

حیاط چهارم کاخ توپکاپی: باغ‌ها، عمارت‌ها و امکانات رفاهی

حیاط چهارم کاخ توپکاپی ادامه حیاط سوم و شامل باغ‌های پلکانی و مجموعه‌ای از عمارت‌ها است. این بخش شامل اتاقک مکیدیه (Mecidiye) و اتاق ختنه پسران شاه با تزیینات سبز و چشم‌اندازهای زیبایی به تنگه بسفر و دریای مرمر است که در قرن ۱۹ میلادی ساخته شده‌اند. همچنین، عمارت بغداد، عمارت ایروان و عمارت صوفی که در قرن ۱۷ میلادی ساخته شده‌اند، با مناظری مشرف به خلیج شاخ طلایی قرار دارند.

در حال حاضر، زیر اتاقک مکیدیه، یک کافه تریا و رستوران سلف‌سرویس قرار دارد. این کافه رستوران محلی مناسب برای صرف غذا و نوشیدنی و استراحت است. کافه رستوران قصر توپکاپی غذاهای باکیفیت و خوشمزه‌ای را ارائه می‌دهد و محیط آن بسیار زیباست. در حین صرف غذا و نوشیدنی، می‌توانید از منظره دریا لذت برده و به کشتی‌هایی که از آن عبور می‌کنند، نگاه کنید.

منوی کافه رستوران قصر توپکاپی شامل انواع نوشیدنی‌های گرم مانند چای، قهوه ترک، اسپرسو، کاپوچینو و نوشیدنی‌های سرد مانند کوکاکولا، فانتا، لیموناد است. همچنین، پیش‌غذاهایی چون سالاد، ماست، سیب‌زمینی و ساندویچ‌هایی مثل دونر کباب گوشت و مرغ، پیراشکی‌هایی با اسفناج، گوشت، پنیر و مرغ، و دسرهایی از جمله باقلوا، پای سیب، پودینگ برنج و کرم شکلات سرو می‌شود.

یکی از ویژگی‌های متمایز حیاط چهارم، آلاچیق‌های طلایی و نقره‌ای افطار است. این اتاقک‌ها که به‌ویژه در ماه رمضان برای افطار استفاده می‌شدند، نمای زیبایی به شهر دارند. شاهان عثمانی به گل و گیاه علاقه زیادی داشتند و باغ‌های حیاط چهارم همچنان پر از گل‌های لاله است که زیبایی و شکوه این بخش از کاخ را دوچندان می‌کند.

حرمسرا

حرم‌سرای کاخ توپکاپی، محل زندگی خانواده سلطنتی عثمانی بود و به‌طور دقیق بر اساس جنسیت ساکنان تقسیم‌بندی شده بود. این مکان در قرن شانزدهم، در زمان سلطان مراد سوم با ساخت واحدهای مسکونی به محل اقامت شاه نیز تبدیل شد. حرم‌سرا، مانند دیگر بخش‌های کاخ، بارها بازسازی و با توجه به نیازهای زمان گسترش یافت، که در نتیجه آن، سبک‌های معماری مختلف و طرحی پیچیده و پرپیچ‌وخم در آن به چشم می‌خورد.

این بخش از کاخ توپکاپی درست در پشت ساختمان دیوان واقع شده و ورودی آن در حیاط دوم قرار دارد. برای ورود و خروج از حرم‌سرا، ساکنان باید از حیاط سنگ‌فرش خواجه‌های سیاه عبور کرده و به دروازه اصلی یا دروازه سلطنتی برسند. وظیفه خواجه‌های سیاه، که اغلب از بازارهای برده در سرزمین‌های فتح شده خریداری و پیش از بلوغ اخته می‌شدند، حفاظت از حرم‌سرا بود. این خواجه‌ها حقوق سلطنتی دریافت می‌کردند و برخی از آنان می‌توانستند با تکیه بر شایسته‌سالاری به مقامات بالاتری دست یابند، هرچند که تعداد کمی از آن‌ها موفق به آزادی شدند. اتاق‌های خواجه‌ها، اتاق خزانه‌دار و مدرسه شاهزادگان این حیاط را احاطه کرده بودند.

با عبور از دروازه اصلی حرم‌سرای کاخ توپکاپی، به حیاط سنگ‌فرش ملکه مادر می‌رسید که بزرگ‌ترین و مرکزی‌ترین حیاط در حرم‌سرا است. ملکه مادر، قدرتمندترین زن در حرم‌سرا و همسر اصلی سلطان پیشین بود. او به نام "سلطان معتبر" شناخته می‌شد و نفوذ زیادی بر سلطان وقت داشت؛ به‌طوری که سلطان هر روز صبح در منزل خود توقف می‌کرد تا ملکه مادر را از امور دولتی مطلع کند.

منزل‌های سلطان از طریق حمام دو نفره مرمری سفید و یک حمام ترکی به اقامتگاه ملکه مادر متصل می‌شد. این حمام به دو بخش تقسیم شده بود؛ یک طرف مختص سلطان و طرف دیگر برای زنان حرم‌سرا. سایر بخش‌های اقامتگاه سلطان شامل تالار تاج‌وتخت و سه اتاق مخفی بود. یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی این قسمت، اتاق خصوصی سلطان مراد سوم است که توسط معمار مشهور عثمانی، سینان (Sinan)، طراحی شده است. این اتاق گنبدی شکل با کاشی‌های نقاشی شده و خطاطی آیات قرآن کریم تزئین شده است.

در دوران سلطنت شاه احمد سوم، اتاق محرمانه دیگری با طراحی خاص و تزئیناتی از میوه‌ها و گل‌های رنگی به این بخش اضافه شد که با رنگ لاکی برجسته شده است. این اتاق‌ها به عنوان نمونه‌ای از شکوه و هنر معماری عثمانی در تاریخ حرم‌سرای کاخ توپکاپی شناخته می‌شوند.

یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی در حرم‌سرای کاخ توپکاپی، اتاق خصوصی سلطان مراد سوم است که توسط مشهورترین معمار امپراتوری عثمانی، سینان، طراحی شده است. پسران، دختران و خواهران شاه عثمانی نیز در این حرم‌سرا و در یکی از صدها اتاق آن اقامت داشتند. به احتمال زیاد، از قرن هجدهم به بعد، عمارت دوقلو محل زندگی پسران شاه بوده است.

حرم‌سرا همچنین شامل محل زندگی برای خدمتکاران زن، کنیزها و همسران اصلی پادشاه بود. بسیاری از زنان حرم‌سرا زمانی که دختران جوانی بودند، از بازار برده خریداری شده یا به‌عنوان هدیه به دربار عثمانی فرستاده می‌شدند. این زنان نیز مانند سایر خدمتکاران، امکان پیشرفت در سلسله مراتب سلطنتی را داشتند. آن‌ها ضمن انجام وظایف خدمتگذاری، آموزش می‌دیدند و دستمزد دریافت می‌کردند.

فرایند پیشرفت زنان در حرم‌سرا به این شکل بود که اگر به‌عنوان صیغه سلطان انتخاب می‌شدند، در موقعیت‌های بالاتری قرار می‌گرفتند و از امکانات بیشتری برخوردار می‌شدند؛ به‌ویژه اگر فرزندی برای سلطان به دنیا می‌آوردند. در صورتی که این فرزند پسر بود و بعدها به سلطنت می‌رسید، مادر او به قدرتمندترین مقام حرم‌سرا، یعنی "ملکه مادر" تبدیل می‌شد. با این حال، بیشتر زنان حرم‌سرا تا سن ۱۶ یا ۱۷ سالگی آزاد می‌شدند و پس از آموزش، ازدواج می‌کردند.

در دوره‌های مختلف، تعداد ساکنان حرم‌سرای کاخ توپکاپی به حدود ۴۷۴ نفر می‌رسید. امروزه حرم‌سرا به یک موزه مجزا در داخل کاخ تبدیل شده است که شامل حدود ۴۰۰ اتاق می‌باشد. برای بازدید از این بخش تاریخی و جذاب، تورهای ویژه‌ای در ساعات خاصی از روز برگزار می‌شود. بازدید از حرم‌سرای کاخ توپکاپی فرصتی استثنایی برای آشنایی با زندگی دربار عثمانی و ساختار اجتماعی حرم‌سرا فراهم می‌کند.

نام‌گذاری کاخ توپکاپی

کاخ توپکاپی که در ابتدا به نام “کاخ جدید امپراتوری” یا “سرای جدید عامره” (Saray-ı Cedîd-i Âmire) شناخته می‌شد، به منظور تمایز از کاخ قدیمی در میدان بیازیت قسطنطنیه که در جنگ‌ها تخریب شده بود، این نام را دریافت کرد. در قرن نوزدهم، نام این کاخ به “توپکاپی” یا “طوپقاپو” تغییر یافت که به معنای “دروازه توپ‌ها” است. این نام به دلیل نمایش توپ‌های جنگی امپراتوری عثمانی در مقابل دروازه کاخ انتخاب شد.

این کاخ تاریخی در استانبول، ترکیه، یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری است و بازدیدکنندگان زیادی را به خود جذب می‌کند.

شرایط بازدید از کاخ توپکاپی

برای بازدید از کاخ توپکاپی، توجه به نکات زیر ضروری است:

• روزهای بازدید: کاخ توپکاپی به‌جز روزهای سه‌شنبه، همه روزه از ساعت ۹ صبح تا ۶ عصر پذیرای گردشگران است.

• تعطیلات مذهبی: در صبح‌های تعطیلات مذهبی، کاخ برای بازدید عمومی بسته است.

• محدودیت‌ها: استفاده از کالسکه‌های موجود در کاخ برای کودکان ممنوع است.

• پوشش مناسب: بازدیدکنندگان باید لباس‌های پوشیده بپوشند، به‌ویژه هنگام بازدید از بخش‌های مذهبی و مقدس. از پوشیدن لباس‌های تابستانی یا دامن‌های کوتاه خودداری کنید.

این شرایط را رعایت کنید تا بازدیدی لذت‌بخش و بدون مشکل داشته باشید.

هزینه بلیط بازدید از کاخ توپکاپی

برای بازدید از کاخ توپکاپی، دو نوع بلیط ترکیبی موجود است:

• بلیط ترکیبی کاخ توپکاپی، حرم‌سرا و هاگیا ایرنه: هزینه این بلیط در سال ۲۰۲۳، ۶۵۰ لیر است.

• بلیط ترکیبی کاخ توپکاپی و هاگیا ایرنه: هزینه این بلیط در سال ۲۰۲۳، ۵۰۰ لیر است.

برای بازدید کامل از این مجموعه، بیش از پنج ساعت زمان نیاز دارید.

بهترین زمان بازدید از کاخ توپکاپی

بهترین زمان بازدید از کاخ توپکاپی، فصل بهار است. در این زمان، باغ‌ها و محوطه کاخ سرسبز و زیبا هستند. اگر به دنبال سفر ارزان‌تر هستید، فصل‌های سرد سال را انتخاب کنید. در این زمان، به دلیل کاهش تعداد مسافران، امکان انتخاب تورها و بلیط‌های هواپیمای ارزان‌تر وجود دارد.

این نکات را در نظر بگیرید تا بازدیدی به‌یادماندنی و مقرون‌به‌صرفه داشته باشید.

جاهای دیدنی اطراف کاخ توپکاپی

مسجد ایاصوفیه

مسجد ایاصوفیه (Ayasofya یا Sancta Sophia) یکی از مهم‌ترین سازه‌های بیزانسی و از بناهای تاریخی بزرگ جهان در استانبول است. این بنا که در قرن ششم میلادی (۵۳۲-۵۳۷) به دستور ژوستینیانوس اول ساخته شد، ابتدا کلیسای مسیحی بود و بعدها به مسجد و موزه تبدیل شد. ایاصوفیه با موزاییک‌های مجلل مسیحی و مناره‌ها و کتیبه‌های اسلامی، تغییرات مذهبی منطقه را در طول قرن‌ها به نمایش می‌گذارد.

ایاصوفیه در میدان ایاصوفیه و محله سلطان احمد قرار دارد و در نزدیکی کاخ توپکاپی واقع شده است. این بنا در سال ۱۹۸۵ به‌همراه بناهای تاریخی اطرافش به‌عنوان یکی از سایت‌های میراث جهانی یونسکو ثبت شد. بازدید از ایاصوفیه در فصل بهار و تابستان از ساعت ۹ صبح تا ۷ عصر و در فصل پاییز و زمستان از ساعت ۹ صبح تا ۳ بعد از ظهر، از سه‌شنبه تا یکشنبه امکان‌پذیر است.

آدرس مسجد ایاصوفیه: ترکیه، استانبول، محله سلطان احمد، نزدیک کاخ توپکاپی.

مسجد سلطان احمد

مسجد سلطان احمد، معروف به مسجد آبی، در سال ۱۶۱۷ و پیش از مرگ سلطان احمد اول در سن ۲۷ سالگی تکمیل شد. این مسجد با گنبدهای بلند و ۶ مناره باریک، یکی از نمادهای برجسته استانبول است. مسجد آبی به عنوان آخرین سازه کلاسیک عثمانی شناخته می‌شود، اما با افزودن عناصر معماری و تزئینات جدید، از سنت کلاسیک فاصله گرفته است.

سقف مسجد سلطان احمد با ۲۰ هزار موزاییک آبی تزئین شده که دلیل نام‌گذاری آن به مسجد آبی است. این مسجد بیش از ۲۰۰ پنجره دارد که نور طبیعی را به داخل هدایت می‌کنند و لوسترهای عظیم نیز به روشنایی آن کمک می‌کنند. مسجد سلطان احمد در فاصله ۵۵۰ متری کاخ توپکاپی قرار دارد.

آدرس مسجد سلطان احمد: ترکیه، استانبول، محله سلطان احمد، مسجد سلطان احمد.

پارک گلخانه

پارک گلخانه، یکی از قدیمی‌ترین و وسیع‌ترین پارک‌های عمومی استانبول، در منطقه امینونو و در فاصله ۷۵۰ متری کاخ توپکاپی قرار دارد. این پارک تاریخی که در گذشته بخشی از حیاط کاخ توپکاپی بوده، امروزه به یکی از جاذبه‌های گردشگری محبوب تبدیل شده است. در شرق پارک، ستون‌های گات (The Column of the Goths) با ارتفاع ۱۸ متر و قدمتی از دوران پیروزی رومی‌ها در قرن سوم و چهارم میلادی قرار دارند. همچنین، مجسمه یادبود آتاتورک که در سال ۱۹۲۶ ساخته شده، در این پارک قابل مشاهده است.

پارک گلخانه از نیمه اسفند تا میانه اردیبهشت (مارس و آوریل) میزبان فستیوال گل لاله است که در این دوره، پارک با گل‌های رنگارنگ پوشیده می‌شود و مناظری زیبا و بی‌نظیر را به نمایش می‌گذارد. اطراف پارک، قهوه‌خانه‌ها، زمین‌های بازی، باغ‌وحش و موزه‌های متعددی وجود دارند که می‌توانید از آن‌ها بازدید کنید. پارک گلخانه تا ساعت ۱۰:۳۰ شب باز است، بنابراین بهتر است بازدید خود را به ساعات پایانی شب موکول نکنید.

آدرس پارک گلخانه: ترکیه، استانبول، منطقه اروپایی فاتح، محله جانکورتاران، خیابان کندی، پارک گلخانه.

تجربه‌های خود از سفر به استانبول و بازدید از کاخ موزه توپکاپی را با پارسا پرواز به اشتراک بگذارید.

پرسش‌های متداول درباره کاخ توپکاپی

کاخ توپکاپی توسط چه کسی و در چه سالی ساخته شده است؟

کاخ توپکاپی به دستور سلطان محمد دوم، مشهور به سلطان محمد فاتح، در سال ۱۴۶۰ ساخته شد و در سال ۱۴۷۸ به اتمام رسید1.

حرم‌سرای سلطنتی چیست؟

حرم‌سرای سلطنتی مکانی بود که زنان خاندان سلطنتی، شامل مادر، زنان و فرزندان سلطان و خدمه آن‌ها، در آن زندگی می‌کردند.

چه ساعاتی می‌توان از کاخ توپکاپی دیدن کرد؟

بازدید از کاخ توپکاپی همه‌روزه به جز سه‌شنبه‌ها از ساعت ۹ صبح تا ۶ عصر امکان‌پذیر است.

بلیط کاخ توپکاپی چقدر است؟

دو نوع بلیط ترکیبی برای بازدید از این مجموعه وجود دارد. هزینه بلیط ترکیبی کاخ توپکاپی، حرم‌سرا و هاگیا ایرنه در سال ۲۰۲۳، ۶۵۰ لیر و هزینه بلیط ترکیبی کاخ توپکاپی و هاگیا ایرنه ۵۰۰ لیر است.

آدرس کاخ توپکاپی: ترکیه، استانبول، محله سلطان احمد، نزدیک کاخ توپکاپی.